-  KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞLERİ

Bu hükme müsteniden, Banka Meclisinin 15/4/1982 günlü ve 3828/13427 sayılı Kararıyla tespit edilen geliri vergiden muaf menkul kıymetlerin Kurumlar Vergisinden istisna edilen temettü, faiz ve ikramiyelerine isabet eden giderlerinin hesaplanmasında esas alınacak ortalama gider emsalleri aşağıdadır.

Buna göre, menkul kıymetlerin Kurumlar Vergisinden istisna edilen temettü, faiz ve ikramiyelerine isabet eden giderlerin, 13 ve 17 No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğlerindeki açıklamalar dahilinde yukarıdaki tabloda gösterilen ortalama gider emsallerinin uygulanması suretiyle hesaplanması gerekmektedir.

Tebliğ olunur.

Bu hükme müsteniden, Banka Meclisinin 15/4/1982 günlü ve 3828/13427 sayılı Kararıyla tespit edilen geliri vergiden muaf menkul kıymetlerin Kurumlar Vergisinden istisna edilen temettü, faiz ve ikramiyelerine isabet eden giderlerinin hesaplanmasında esas alınacak ortalama gider emsalleri aşağıdadır.

Buna göre, menkul kıymetlerin Kurumlar Vergisinden istisna edilen temettü, faiz ve ikramiyelerine isabet eden giderlerin, 13 ve 17 No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğlerindeki açıklamalar dahilinde yukarıdaki tabloda gösterilen ortalama gider emsallerinin uygulanması suretiyle hesaplanması gerekmektedir.

Tebliğ olunur.

1. 1996 Yılı Kazançlarına İlişkin Gider Kısıtlaması Uygulamasında Esas Alınacak İndirim Oranı:

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1996 yılı kazançlarının tespitinde gider indirimi kısıtlaması uygulamasına esas alınacak indirim oranı; Bakanlığımızca 1996 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranının (% 72,8), T.C. Merkez Bankası'ndan alınan yıllık ortalama ticari kredi faiz oranına (% 109) bölünmesi suretiyle (% 72,8/ % 109 =) % 66,7 olarak tespit edilmiştir. Özel hesap dönemi 1997 takvim yılında sona eren mükellefler de bu oranı esas almak sureti ile yabancı kaynaklara ilişkin finansman giderlerinin kazancın tespitinde indirilemeyecek kısmını hesaplayacaklardır.

Bu durumda, tespit edilen orana göre mükellefler yapmış olduklan yabancı kaynaklara ilişkin gider ve maliyet unsurlarının (%66,7 x %25=) % 16,6 sını kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alacaklardır.

2. Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşleri İle Uğraşan Mükelleflerde Gider Kısıtlaması Uygulaması:

Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi hükmüne göre birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kesin olarak tespit edilmekte ve tamamı o yılın geliri sayılarak vergilendirilmektedir. Bu işlerle uğraşanların kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin finansman giderlerinin, işin kesin kar veya zararının tespit edildiği yıl kazancının hesaplanmasında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerektiginden, gider kısıtlamasına ilişkin uygulama da aynı dönemde yapılacaktır. Bununla birlikte, indirilemeyecek finansman gideri tutarı, işin devamı süresince yapılan finansman giderleri toplamına işin bittiği yıla ilişkin indirimi oranı uygulanmak suretiyle değil, her, yıl yapılan finansman giderleri tutarına o yıla ilişkin indirim oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.

Birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması veya yıllara sari inşaat ve onarma işlerinin yanısıra başka işlerin de bulunması halinde, yapılan finansman giderleri hangi yılın kar veya zarar tutarının tespitinde dikkate alınıyorsa, o yılda gider indirimi kısıtlamasına konu edilecektir.

Öte yandan, gider indirimi kısıtlamasına ilişkin hükümler 1/1/1996 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önce yapılan finansman giderlerinin, inşaat ve onarma işi kazancının hangi yıl beyan edildigine bakılmaksızın gider indirimi kısıtlanmasına konu edilmemesi gerekmektedir.

3. Yeniden Değerleme ve Son Giren İlk Çıkar Yöntemi Uygulanmakla Birlikte Bunların Sağladığı Vergisel İmkanlardan Yararlanılmadığı Durumlar:

Gelir Vergisi Kanununun 41/8 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 15/13 maddeleri hükümlerine göre Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutmayan ve dönem sonu stoklannı son giren ilk çıkar yöntemine göre değerlemeyen mükellefler gider indirimi kısıtlaması uygulamasının kapsamı dışındadırlar.

Yeniden değerleme müessesesi esas olarak işletmelere, iktisadi kıymetlerini eski değerleri yerine yeniden değerlenmiş değerleri üzerinden amortismana tabi tutma oluşan değer artışını vergilemeye konu olmaksızın sermayeye ekleme gibi bazı vergisel imkanlar sağlamaktadır. Yeniden değerleme yapılmasına rağmen, vergiye tabi kazancın tespitinde bu vergisel imkanlardan yararlanılmaması ve iktisadi kıymetin elden çıkarılması veya işletmenin tasfiyesi sırasında daha önce yapılan yeniden değerleme uygulanması dolayısıyla doğabilecek diğer vergi imkanlarından da vazgeçilmesi halinde, gider indirimi kısıtlaması uygulaması açısından yeniden değerleme yapılmamış kabul edilecektir.

Aynı şekilde ticari karın tespitinde son giren ilk çıkar değerleme yöntemi uygulanmasına rağmen, vergi matrahının hesaplanmasında bu yöntemin getirdiği vergisel imkanlardan yararlanılması şartıyla, gider indirimi kısıtlaması uygulamasında son giren ilk çıkar yönteminin uygulanmadığı kabul edilecektir.

Ancak, bu şekilde gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışında kalabilmek için, yasal kayıtların yukarıda açıklanan hususların tespitine imkan verecek şekilde tutulması gerekmektedir.

4. Gider İndirimi Uygulamasında Kur Farklarının Durumu:

Finansman giderlerinin düzenlenen belgelerde aynca gösterilmediği hallerde bu giderlerin tespitine ve 1996 yılı uygulamasına ilişkin gerekli açıklamalar 54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır. Söz konusu Genel Tebliğde açıklandığı üzere, finansman giderinin gider kısıtlamasına konu olacak tutarı, T.C. Merkez Bankasınca belirlenen ve halen % 57 olarak uygulanan faiz oranı esas alınarak hesaplanacak, ancak bu tür giderlerden 1996 yılına ait olanlar gider kısıtlamasına konu olmayacaktır.

Buna göre, yabancı kaynak kullanımı nedeniyle doğan kur farkı giderlerinin % 57 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanması söz konusu olmadığı gibi, bu giderlerin 1996 yılı ile sınırlı olarak gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışında tutulan giderler arasında değerlendirilmesi de mümkün bulunmamaktadır. Anılan yılda kapsam dışında bırakılan finansman giderleri esas olarak vade farkları ve benzeri giderleri kapsamakta olup, kur farkı giderleri 1996 yılı kazancının tespiti de dahil olmak üzere döviz kurlarındaki değişim dikkate alınarak hesaplanan gerçek tutarları ile gider indirimi kısıtlamasına konu edilecektir.

5. Bazı Giderlerin Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Teminat mektubu komisyonları, tahvil ihracı ile ilgili olarak yapılan baskı ve benzeri giderler ile ipotek masrafları gibi herhangi bir yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderlerin gider kısıtlamasına konu edilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde bir fınansman gideri olmayıp, finansman geliri azalması niteliğinde olan erken ödeme iskontolan veya peşin ödeme iskontoları da gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışındadır. Bir gider veya maliyet unsurunun gider kısıtlamasına konu edilmesi için bunların yabancı kaynak kullanımına ve bu kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmuş olması gerekmektedir.

54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde de ifade edildigi üzere, kredi sözleşmelerine ilişkin olarak ödenen damga vergisi veya banka havale ücretlerine ilişkin ödenen banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi, bir yabancı kaynagın kullanım süresine bağlı olarak doğmayan gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlaması uygulamasına tabi olmayacaktır. Bu giderlerden kredi faizleri üzerinden hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın işletmede kullanım süresine bağlı olacak doğanların ise gider indirimi kısıtlaması uygulamasına konu edileceği açıktır.

6. Bazı Mükelleflerin Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Borsa aracı kurumları, menkul kıymet yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları gibi, esas faaliyet konusu işletmelere finansman sağlamak olmayan kurumlar, gider kısıtlaması uygulamasında finans kurumu sayılmamaktadır.

Öte yandan, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılan finansal kiralamalar nedeniye ödenen kiralar, finansman gideri sayılmayacak ve dolayısıyla gider indirimi kısıtlamasına tabi olmayacaktır. Ancak bu çerçevede, finansal kiralama şirketlerince yapılan finansman giderleri, bunların kazançlarının tespiti sırasında gider indirimi kısıtlamasına tabi olacaktır.

7. Fason İmalatçıların Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Sanayi siciline kayıtlı imalatçı olup fason imalat yapanların veya yaptıranların, bu imalat faaliyetinde kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlamasına konu olmayacaktır.

8. Finansman Gideri Yanında Finansman Gelirinin de Bulunması Durumu:

Finansman giderlerinin yanısıra finansman geliri de elde etmiş olan mükelleflerin gider kısıtlaması uygulamasında sözkonusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeleri mümkün olmayıp, finansman giderleri toplamının gider kısıtlamasına konu edilmesi gerekmektedir.

9. Sanayi Siciline Kayıtlı İmalatçıların İmalat Faaliyetlerinde Kullandıkları Finansman Giderlerinin Tespiti:

54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde sanayi siciline kayıtlı imalatçıların imal edilen mal maliyetine girmesi zorunlu olan yabancı kaynaklara ait maliyet unsurlarının gider kısıtlaması uygulaması kapsamına girmediği belirtilmiş, ayrıca Vergi Usul Kanununun 275 inci maddesine göre genel idare giderlerinden mal maliyetine pay verilmesi halinde de genel idare giderleri içerisindeki finansman giderlerinin gider kısıtlamasına tabi olmayacağı açıklanmıştır. Bu giderlerin doğrudan gider kaydedilmesi halinde ise gider kısıtlamasına tabi olacağı ifade edilmiştir.

Konunun yeniden değerlendirilmesi sonucunda, seçimlik hakkın kullanılması suretiyle genel idare giderlerinin doğrudan gider yazıldığı durumda da bu giderlerin içerisinde yer alan ve mal maliyetine yüklenmesi mümkün bulunan finansman giderlerinin gider indirimi kısıtlamasına tabi olmaması uygun görülmüştür. Ancak, genel idare giderleri içerisinde yer alan finansman giderlerinden Vergi Usul Kanununun 275 inci maddesi uyarınca mal maliyetine pay verilmesi mümkün olmayan kısmın ise gider indirimi kısıtlamasına tabi tutulması gerekmektedir.

10. Finansman Giderlerine İlişkin Katma Değer Vergisi:

Katma Değer Vergisi Kanununun "İndirilmeyecek Katma Değer Vergisi" başlıklı 30 uncu maddesinin (d) bendinde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmış olup, madde hükmünün amacı esas itibariyle işle veya işletme ile ilgisi bulunmayan, dolayısıyla özel veya nihai tüketim sayılan giderler için yüklenilen vergilerin, işletmede oluşan katma değerden indirilmemesine yöneliktir.

Buna karşılık, Gelir Vergisi Kanununun 41/8 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 15/13 üncü maddeleri ile getirilen ve işletmelerin kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin bazı gider ve maliyet unsurlarının bir kısmının indirim kısıtlamasına tabi olacağını öngören düzenlemenin, Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda bahsi geçen 30/d maddesi hükmü ile paralellik arz etmediği açıktır. Doğrudan işletmenin faaliyetiyle ilgili olan bu giderler için yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamaması, katma değer vergisinin temel prensibi olan işle ilgili giderler için yüklenilen vergilerin mükellef üzerinde kalmaması prensibi ile de çelişmektedir.

Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Kanununun 29/4 üncü maddesi ile vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak giderme ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenleme konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiş bulunmaktadır.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde Kanunun 30/d maddesi hükmünün söz konusu işlemler bakımından uygulanmaması Bakanlığımıza tanınan yetki çerçevesinde uygun görülmüştür.

Tebliğ olunur.

1. 1996 Yılı Kazançlarına İlişkin Gider Kısıtlaması Uygulamasında Esas Alınacak İndirim Oranı:

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1996 yılı kazançlarının tespitinde gider indirimi kısıtlaması uygulamasına esas alınacak indirim oranı; Bakanlığımızca 1996 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranının (% 72,8), T.C. Merkez Bankası'ndan alınan yıllık ortalama ticari kredi faiz oranına (% 109) bölünmesi suretiyle (% 72,8/ % 109 =) % 66,7 olarak tespit edilmiştir. Özel hesap dönemi 1997 takvim yılında sona eren mükellefler de bu oranı esas almak sureti ile yabancı kaynaklara ilişkin finansman giderlerinin kazancın tespitinde indirilemeyecek kısmını hesaplayacaklardır.

Bu durumda, tespit edilen orana göre mükellefler yapmış olduklan yabancı kaynaklara ilişkin gider ve maliyet unsurlarının (%66,7 x %25=) % 16,6 sını kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alacaklardır.

2. Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşleri İle Uğraşan Mükelleflerde Gider Kısıtlaması Uygulaması:

Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi hükmüne göre birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kesin olarak tespit edilmekte ve tamamı o yılın geliri sayılarak vergilendirilmektedir. Bu işlerle uğraşanların kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin finansman giderlerinin, işin kesin kar veya zararının tespit edildiği yıl kazancının hesaplanmasında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerektiginden, gider kısıtlamasına ilişkin uygulama da aynı dönemde yapılacaktır. Bununla birlikte, indirilemeyecek finansman gideri tutarı, işin devamı süresince yapılan finansman giderleri toplamına işin bittiği yıla ilişkin indirimi oranı uygulanmak suretiyle değil, her, yıl yapılan finansman giderleri tutarına o yıla ilişkin indirim oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.

Birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması veya yıllara sari inşaat ve onarma işlerinin yanısıra başka işlerin de bulunması halinde, yapılan finansman giderleri hangi yılın kar veya zarar tutarının tespitinde dikkate alınıyorsa, o yılda gider indirimi kısıtlamasına konu edilecektir.

Öte yandan, gider indirimi kısıtlamasına ilişkin hükümler 1/1/1996 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önce yapılan finansman giderlerinin, inşaat ve onarma işi kazancının hangi yıl beyan edildigine bakılmaksızın gider indirimi kısıtlanmasına konu edilmemesi gerekmektedir.

3. Yeniden Değerleme ve Son Giren İlk Çıkar Yöntemi Uygulanmakla Birlikte Bunların Sağladığı Vergisel İmkanlardan Yararlanılmadığı Durumlar:

Gelir Vergisi Kanununun 41/8 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 15/13 maddeleri hükümlerine göre Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde amortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutmayan ve dönem sonu stoklannı son giren ilk çıkar yöntemine göre değerlemeyen mükellefler gider indirimi kısıtlaması uygulamasının kapsamı dışındadırlar.

Yeniden değerleme müessesesi esas olarak işletmelere, iktisadi kıymetlerini eski değerleri yerine yeniden değerlenmiş değerleri üzerinden amortismana tabi tutma oluşan değer artışını vergilemeye konu olmaksızın sermayeye ekleme gibi bazı vergisel imkanlar sağlamaktadır. Yeniden değerleme yapılmasına rağmen, vergiye tabi kazancın tespitinde bu vergisel imkanlardan yararlanılmaması ve iktisadi kıymetin elden çıkarılması veya işletmenin tasfiyesi sırasında daha önce yapılan yeniden değerleme uygulanması dolayısıyla doğabilecek diğer vergi imkanlarından da vazgeçilmesi halinde, gider indirimi kısıtlaması uygulaması açısından yeniden değerleme yapılmamış kabul edilecektir.

Aynı şekilde ticari karın tespitinde son giren ilk çıkar değerleme yöntemi uygulanmasına rağmen, vergi matrahının hesaplanmasında bu yöntemin getirdiği vergisel imkanlardan yararlanılması şartıyla, gider indirimi kısıtlaması uygulamasında son giren ilk çıkar yönteminin uygulanmadığı kabul edilecektir.

Ancak, bu şekilde gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışında kalabilmek için, yasal kayıtların yukarıda açıklanan hususların tespitine imkan verecek şekilde tutulması gerekmektedir.

4. Gider İndirimi Uygulamasında Kur Farklarının Durumu:

Finansman giderlerinin düzenlenen belgelerde aynca gösterilmediği hallerde bu giderlerin tespitine ve 1996 yılı uygulamasına ilişkin gerekli açıklamalar 54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır. Söz konusu Genel Tebliğde açıklandığı üzere, finansman giderinin gider kısıtlamasına konu olacak tutarı, T.C. Merkez Bankasınca belirlenen ve halen % 57 olarak uygulanan faiz oranı esas alınarak hesaplanacak, ancak bu tür giderlerden 1996 yılına ait olanlar gider kısıtlamasına konu olmayacaktır.

Buna göre, yabancı kaynak kullanımı nedeniyle doğan kur farkı giderlerinin % 57 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanması söz konusu olmadığı gibi, bu giderlerin 1996 yılı ile sınırlı olarak gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışında tutulan giderler arasında değerlendirilmesi de mümkün bulunmamaktadır. Anılan yılda kapsam dışında bırakılan finansman giderleri esas olarak vade farkları ve benzeri giderleri kapsamakta olup, kur farkı giderleri 1996 yılı kazancının tespiti de dahil olmak üzere döviz kurlarındaki değişim dikkate alınarak hesaplanan gerçek tutarları ile gider indirimi kısıtlamasına konu edilecektir.

5. Bazı Giderlerin Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Teminat mektubu komisyonları, tahvil ihracı ile ilgili olarak yapılan baskı ve benzeri giderler ile ipotek masrafları gibi herhangi bir yabancı kaynak kullanımına bağlı olmaksızın yapılan giderlerin gider kısıtlamasına konu edilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde bir fınansman gideri olmayıp, finansman geliri azalması niteliğinde olan erken ödeme iskontolan veya peşin ödeme iskontoları da gider indirimi kısıtlaması kapsamı dışındadır. Bir gider veya maliyet unsurunun gider kısıtlamasına konu edilmesi için bunların yabancı kaynak kullanımına ve bu kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğmuş olması gerekmektedir.

54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde de ifade edildigi üzere, kredi sözleşmelerine ilişkin olarak ödenen damga vergisi veya banka havale ücretlerine ilişkin ödenen banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi, bir yabancı kaynagın kullanım süresine bağlı olarak doğmayan gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlaması uygulamasına tabi olmayacaktır. Bu giderlerden kredi faizleri üzerinden hesaplanan banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi bir yabancı kaynağın işletmede kullanım süresine bağlı olacak doğanların ise gider indirimi kısıtlaması uygulamasına konu edileceği açıktır.

6. Bazı Mükelleflerin Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Borsa aracı kurumları, menkul kıymet yatırım ortaklıkları ve yatırım fonları gibi, esas faaliyet konusu işletmelere finansman sağlamak olmayan kurumlar, gider kısıtlaması uygulamasında finans kurumu sayılmamaktadır.

Öte yandan, 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılan finansal kiralamalar nedeniye ödenen kiralar, finansman gideri sayılmayacak ve dolayısıyla gider indirimi kısıtlamasına tabi olmayacaktır. Ancak bu çerçevede, finansal kiralama şirketlerince yapılan finansman giderleri, bunların kazançlarının tespiti sırasında gider indirimi kısıtlamasına tabi olacaktır.

7. Fason İmalatçıların Gider Kısıtlaması Uygulaması Karşısındaki Durumu:

Sanayi siciline kayıtlı imalatçı olup fason imalat yapanların veya yaptıranların, bu imalat faaliyetinde kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurları gider indirimi kısıtlamasına konu olmayacaktır.

8. Finansman Gideri Yanında Finansman Gelirinin de Bulunması Durumu:

Finansman giderlerinin yanısıra finansman geliri de elde etmiş olan mükelleflerin gider kısıtlaması uygulamasında sözkonusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeleri mümkün olmayıp, finansman giderleri toplamının gider kısıtlamasına konu edilmesi gerekmektedir.

9. Sanayi Siciline Kayıtlı İmalatçıların İmalat Faaliyetlerinde Kullandıkları Finansman Giderlerinin Tespiti:

54 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde sanayi siciline kayıtlı imalatçıların imal edilen mal maliyetine girmesi zorunlu olan yabancı kaynaklara ait maliyet unsurlarının gider kısıtlaması uygulaması kapsamına girmediği belirtilmiş, ayrıca Vergi Usul Kanununun 275 inci maddesine göre genel idare giderlerinden mal maliyetine pay verilmesi halinde de genel idare giderleri içerisindeki finansman giderlerinin gider kısıtlamasına tabi olmayacağı açıklanmıştır. Bu giderlerin doğrudan gider kaydedilmesi halinde ise gider kısıtlamasına tabi olacağı ifade edilmiştir.

Konunun yeniden değerlendirilmesi sonucunda, seçimlik hakkın kullanılması suretiyle genel idare giderlerinin doğrudan gider yazıldığı durumda da bu giderlerin içerisinde yer alan ve mal maliyetine yüklenmesi mümkün bulunan finansman giderlerinin gider indirimi kısıtlamasına tabi olmaması uygun görülmüştür. Ancak, genel idare giderleri içerisinde yer alan finansman giderlerinden Vergi Usul Kanununun 275 inci maddesi uyarınca mal maliyetine pay verilmesi mümkün olmayan kısmın ise gider indirimi kısıtlamasına tabi tutulması gerekmektedir.

10. Finansman Giderlerine İlişkin Katma Değer Vergisi:

Katma Değer Vergisi Kanununun "İndirilmeyecek Katma Değer Vergisi" başlıklı 30 uncu maddesinin (d) bendinde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmış olup, madde hükmünün amacı esas itibariyle işle veya işletme ile ilgisi bulunmayan, dolayısıyla özel veya nihai tüketim sayılan giderler için yüklenilen vergilerin, işletmede oluşan katma değerden indirilmemesine yöneliktir.

Buna karşılık, Gelir Vergisi Kanununun 41/8 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 15/13 üncü maddeleri ile getirilen ve işletmelerin kullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin bazı gider ve maliyet unsurlarının bir kısmının indirim kısıtlamasına tabi olacağını öngören düzenlemenin, Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda bahsi geçen 30/d maddesi hükmü ile paralellik arz etmediği açıktır. Doğrudan işletmenin faaliyetiyle ilgili olan bu giderler için yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılamaması, katma değer vergisinin temel prensibi olan işle ilgili giderler için yüklenilen vergilerin mükellef üzerinde kalmaması prensibi ile de çelişmektedir.

Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Kanununun 29/4 üncü maddesi ile vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak giderme ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenleme konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiş bulunmaktadır.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde Kanunun 30/d maddesi hükmünün söz konusu işlemler bakımından uygulanmaması Bakanlığımıza tanınan yetki çerçevesinde uygun görülmüştür.

Tebliğ olunur.

I _ VAKIF KAZANÇLARINDA İSTİSNA:

Kurumlar Vergisi Kanununun 2362 sayılı Kanunla değişik 8 inci maddesinin 11 numaralı bendi ile "safi kurum kazancından, gelirlerinin tamamını amaçlarına tahsis eden ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara sermayeye iştirak nisbetinde ödenecek miktarlar" Kurumlar Vergisinden istisna edilmiştir.

Bu defa 2773 sayılı Kanunla anılan bent hükmünde yapılan değişiklikle, bu istisna sadece, gelirlerinin tamamını Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirmeye tahsis eden vakıflardan Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınanlara sermayeye iştirak nisbetinde ödenecek kar paylarına inhisar ettirilmiştir.

Ancak, bu hüküm 1/1/1983 tarihinde yürürlüğe girdiğinden kurumların 1982 yılı karlarından vakıflara ödenecek miktarlar istisnadan yararlanacaktır.

II _ MATRAHIN TAYİNİ:

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15 inci maddesine eklenen 9 numaralı bent hükmü uyarınca, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tesbit edilen hadler saklı kalmak üzere, menkul kıymetlerin itibari değerlerinin altında satışından doğan zararlar ile ödenen komisyon ve benzeri her türlü giderler kurum kazancının tesbiti sırasında hasılattan indirilemiyecektir.

Diğer bir ifadeyle, menkul kıymetlerin kanunların tanıdığı hadler altında satışından doğan zararlar ile bu kıymetlerin pazarlanması sırasında kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dalanılarak tesbit edilen miktarlar dışında yapılan ödemeler kurum kazancının tesbitinde gider olarak indirilemiyecektir.

III _ KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI:

a) Kurumlar Vergisi Kanununun dar mükellefiyete tabi kurumların kazanç ve iratlarından yapılacak vergi tevkifatını düzenleyen 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, gayrimenkul sermaye iratlarında tevkiat oranı % 30 olarak tesbit edilmiştir.

Bu nedele dar mükellef kurumlara 1/1/1983 tarihinden itibaren ödenecek olan gayrimenkul sermaye iradı mahiyetindeki kazançlar % 30 oranında vergi tevkifatına tabi tutulacak ve anılan maddede belirtilen esaslar dahilinde ilgili vergi dairesine bildirilecektir.

b) Aynı fıkranın (bb) bendine eklenen parantez içi hüküm ile Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 7 ve 8 numaralı bentleri uyarınca vergi tevkifatına tabi tutulan kazançlardan Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi hükmüne göre ayrıca kurumlar vergisi tevkifatı yapılmıyacağı konusunda maddeye açıklık getirilmiştir.

Bilindiği üzere, kazançları yıllık ya da özel beyanname ile bildirilen dar mükellef kurumların kazançları, Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesi uyarınca % 40 oranında Kurumlar Vergisine tabi tutulmaktadır.

Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendi hükmü ile, dar mükellefiyete tabi kurumların ticari bilançolarına göre doğan kardan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım menkul sermaye iradı sayılmıştır. Bu şekilde hesaplanan menkul sermaye iratları üzerinden de Gelir Vergisi Kanununun 94/7 ve 105/5 inci maddeleri uyarınca % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Bu durumda, yabancı kurumun nihai vergi yükü olan % 52 oranına ulaşıldığından, söz konusu menkul sermaye iradı üzerinden ayrıca Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi uyarınca tevkifat yapılmaması gerekmektedir.

Aynı şekilde kurumların, kurumlar vergisinden muaf veya müstesna kazançlarının dar mükellef kurumlara dağıtılması halinde, Gelir Vergisi Kanunun 94/8 ve 105/6 ncı maddeleri uyarınca tevkifat yapılmakta olup, bu tevkifatla nihai vergi yükü olan % 52 oranına ulaşıldığından, söz konusu kazançlar üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi uyarınca ayrıca tevkifat yapılmaması icap etmektedir.

IV _ ÖDEME SÜRESİ:

Kurumlar Vergisi Kanununun 2773 sayılı Kanunla değişik 40. maddesinde, Kurumlar Vergisi ödeme süreleri Nisan, Temmuz ve Ekim ayları olarak tesbit edilmşitir.

Hesap dönemleri veya beyanname verme süreleri Maliye Bakanlığınca tayin edilen mükellefler ise, kurumlar vergisinin biri beyannamenin verildiği ayda, diğerleri bu ayı takip eden üçüncü ve altıncı ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödeneceklerdir.

Bu değişiklik 1/1/1983 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, 1983 takvim yılında verilecek beyannameler üzerinden tahakkuk ettirilecek Kurumlar Vergisi Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

Tebliğ olunur.

I _ VAKIF KAZANÇLARINDA İSTİSNA:

Kurumlar Vergisi Kanununun 2362 sayılı Kanunla değişik 8 inci maddesinin 11 numaralı bendi ile "safi kurum kazancından, gelirlerinin tamamını amaçlarına tahsis eden ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara sermayeye iştirak nisbetinde ödenecek miktarlar" Kurumlar Vergisinden istisna edilmiştir.

Bu defa 2773 sayılı Kanunla anılan bent hükmünde yapılan değişiklikle, bu istisna sadece, gelirlerinin tamamını Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirmeye tahsis eden vakıflardan Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınanlara sermayeye iştirak nisbetinde ödenecek kar paylarına inhisar ettirilmiştir.

Ancak, bu hüküm 1/1/1983 tarihinde yürürlüğe girdiğinden kurumların 1982 yılı karlarından vakıflara ödenecek miktarlar istisnadan yararlanacaktır.

II _ MATRAHIN TAYİNİ:

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15 inci maddesine eklenen 9 numaralı bent hükmü uyarınca, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tesbit edilen hadler saklı kalmak üzere, menkul kıymetlerin itibari değerlerinin altında satışından doğan zararlar ile ödenen komisyon ve benzeri her türlü giderler kurum kazancının tesbiti sırasında hasılattan indirilemiyecektir.

Diğer bir ifadeyle, menkul kıymetlerin kanunların tanıdığı hadler altında satışından doğan zararlar ile bu kıymetlerin pazarlanması sırasında kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dalanılarak tesbit edilen miktarlar dışında yapılan ödemeler kurum kazancının tesbitinde gider olarak indirilemiyecektir.

III _ KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI:

a) Kurumlar Vergisi Kanununun dar mükellefiyete tabi kurumların kazanç ve iratlarından yapılacak vergi tevkifatını düzenleyen 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, gayrimenkul sermaye iratlarında tevkiat oranı % 30 olarak tesbit edilmiştir.

Bu nedele dar mükellef kurumlara 1/1/1983 tarihinden itibaren ödenecek olan gayrimenkul sermaye iradı mahiyetindeki kazançlar % 30 oranında vergi tevkifatına tabi tutulacak ve anılan maddede belirtilen esaslar dahilinde ilgili vergi dairesine bildirilecektir.

b) Aynı fıkranın (bb) bendine eklenen parantez içi hüküm ile Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 7 ve 8 numaralı bentleri uyarınca vergi tevkifatına tabi tutulan kazançlardan Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi hükmüne göre ayrıca kurumlar vergisi tevkifatı yapılmıyacağı konusunda maddeye açıklık getirilmiştir.

Bilindiği üzere, kazançları yıllık ya da özel beyanname ile bildirilen dar mükellef kurumların kazançları, Kurumlar Vergisi Kanununun 25 inci maddesi uyarınca % 40 oranında Kurumlar Vergisine tabi tutulmaktadır.

Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 4 numaralı bendi hükmü ile, dar mükellefiyete tabi kurumların ticari bilançolarına göre doğan kardan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım menkul sermaye iradı sayılmıştır. Bu şekilde hesaplanan menkul sermaye iratları üzerinden de Gelir Vergisi Kanununun 94/7 ve 105/5 inci maddeleri uyarınca % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır. Bu durumda, yabancı kurumun nihai vergi yükü olan % 52 oranına ulaşıldığından, söz konusu menkul sermaye iradı üzerinden ayrıca Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi uyarınca tevkifat yapılmaması gerekmektedir.

Aynı şekilde kurumların, kurumlar vergisinden muaf veya müstesna kazançlarının dar mükellef kurumlara dağıtılması halinde, Gelir Vergisi Kanunun 94/8 ve 105/6 ncı maddeleri uyarınca tevkifat yapılmakta olup, bu tevkifatla nihai vergi yükü olan % 52 oranına ulaşıldığından, söz konusu kazançlar üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 24 üncü maddesi uyarınca ayrıca tevkifat yapılmaması icap etmektedir.

IV _ ÖDEME SÜRESİ:

Kurumlar Vergisi Kanununun 2773 sayılı Kanunla değişik 40. maddesinde, Kurumlar Vergisi ödeme süreleri Nisan, Temmuz ve Ekim ayları olarak tesbit edilmşitir.

Hesap dönemleri veya beyanname verme süreleri Maliye Bakanlığınca tayin edilen mükellefler ise, kurumlar vergisinin biri beyannamenin verildiği ayda, diğerleri bu ayı takip eden üçüncü ve altıncı ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödeneceklerdir.

Bu değişiklik 1/1/1983 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, 1983 takvim yılında verilecek beyannameler üzerinden tahakkuk ettirilecek Kurumlar Vergisi Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

Tebliğ olunur.