Madde 3 Vergi Kanunlarının Uygulanması ve İspat:

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, cep telefonu ve aksesuarlarının satışı faaliyetiyle iştigal ettiğiniz, faaliyetinize ilişkin olarak internet üzerinden aracı firma olan … A.Ş.'den cep telefonları alıp bunları iş yerinizde sattığınız, bu alışlara ilişkin yaptığınız ödemeler karşılığında adınıza düzenlenen faturalarda vergi numaranızı aracı firmaya bildirmenize rağmen T.C. kimlik numaranıza veya vergi kimlik numaranıza yer verilmediği belirtilerek, söz konusu faturalara istinaden ödenen katma değer vergisi (KDV)'nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

-3 üncü maddesinin (B) fıkrasında, "B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.",

-227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.",

-229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.",

-230 uncu maddesinde, "Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

1. Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası;

2.Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;

3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;

4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı;

5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası...",

-231 inci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde, "(6) Bu Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasına göre fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. (Ancak bu sorumluluk, aynı maddenin 2 nci fıkrasının uygulandığı halleri kapsamaz.) Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır.",

-232 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler."

hükümlerine yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 3 Seri No'lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği'nin "1.1 Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olan Kişiler" başlıklı bölümünde, "Vergi kimlik numarası almış olan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları on bir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş ve 01/07/2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına on bir haneli Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası yazılacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; anılan Kanunun 232 nci maddesi uyarınca fatura düzenlemek ve almak zorunda olan mükellefler, münhasıran bu maddenin birinci fıkrasında sayılanlara düzenledikleri faturalarda, müşterinin ad ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludurlar. Bu itibarla, anılan Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlara fatura düzenlenmesi halinde, bu belgelerde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilmesi zorunludur. Ancak, bu belgelerin mezkur fıkrada sayılmayanlara, örneğin nihai tüketicilere düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Buna göre, somut durumda, internet üzerinden faaliyetiniz ile ilgili mal alımlarına ilişkin düzenlenen faturaların, T.C. kimlik numarası bilgisine yer verilmek suretiyle düzenlenmesi gerekmekte olup, bu bilginin eksik olduğu faturalar vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır. Ancak, bu durum, düzenlenmemiş sayılan faturanın gerçek bir işleme dayanmadığı, işlemi doğru bir şekilde yansıtması koşuluyla faturada yazılı işlemin gerçekleşmediği anlamına gelmeyeceği gibi, faturaya konu işlemin tevsikinde kullanılmasına da engel teşkil etmemektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

3065 sayılı KDV Kanununun;

-29/1 inci maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi indirebilecekleri,

-29/3 üncü maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

-34/1 inci maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV'nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,

-53 üncü maddesinde, bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, faaliyetinize ilişkin olarak internet üzerinden satın alarak işyerinizde satışını gerçekleştirdiğiniz cep telefonlarına ilişkin tarafınıza düzenlenen ve Vergi Usul Kanunu bakımından işlemi tevsik ettiği kabul edilen faturalarda gösterilen KDV'nin 3065 sayılı Kanunun 29 ve 34 üncü maddelerine uygun olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, cep telefonu ve aksesuarlarının satışı faaliyetiyle iştigal ettiğiniz, faaliyetinize ilişkin olarak internet üzerinden aracı firma olan … A.Ş.'den cep telefonları alıp bunları iş yerinizde sattığınız, bu alışlara ilişkin yaptığınız ödemeler karşılığında adınıza düzenlenen faturalarda vergi numaranızı aracı firmaya bildirmenize rağmen T.C. kimlik numaranıza veya vergi kimlik numaranıza yer verilmediği belirtilerek, söz konusu faturalara istinaden ödenen katma değer vergisi (KDV)'nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN

 213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

-3 üncü maddesinin (B) fıkrasında, "B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz. İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.",

-227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.",

-229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.",

-230 uncu maddesinde, "Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

1. Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası;

2.Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;

3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;

4. Malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı;

5. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası...",

-231 inci maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde, "(6) Bu Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasına göre fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. (Ancak bu sorumluluk, aynı maddenin 2 nci fıkrasının uygulandığı halleri kapsamaz.) Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır.",

-232 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler."

hükümlerine yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 3 Seri No'lu Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği'nin "1.1 Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olan Kişiler" başlıklı bölümünde, "Vergi kimlik numarası almış olan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları on bir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş ve 01/07/2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına on bir haneli Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası yazılacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; anılan Kanunun 232 nci maddesi uyarınca fatura düzenlemek ve almak zorunda olan mükellefler, münhasıran bu maddenin birinci fıkrasında sayılanlara düzenledikleri faturalarda, müşterinin ad ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludurlar. Bu itibarla, anılan Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlara fatura düzenlenmesi halinde, bu belgelerde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilmesi zorunludur. Ancak, bu belgelerin mezkur fıkrada sayılmayanlara, örneğin nihai tüketicilere düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Buna göre, somut durumda, internet üzerinden faaliyetiniz ile ilgili mal alımlarına ilişkin düzenlenen faturaların, T.C. kimlik numarası bilgisine yer verilmek suretiyle düzenlenmesi gerekmekte olup, bu bilginin eksik olduğu faturalar vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır. Ancak, bu durum, düzenlenmemiş sayılan faturanın gerçek bir işleme dayanmadığı, işlemi doğru bir şekilde yansıtması koşuluyla faturada yazılı işlemin gerçekleşmediği anlamına gelmeyeceği gibi, faturaya konu işlemin tevsikinde kullanılmasına da engel teşkil etmemektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

3065 sayılı KDV Kanununun;

-29/1 inci maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi indirebilecekleri,

-29/3 üncü maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

-34/1 inci maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV'nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,

-53 üncü maddesinde, bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, faaliyetinize ilişkin olarak internet üzerinden satın alarak işyerinizde satışını gerçekleştirdiğiniz cep telefonlarına ilişkin tarafınıza düzenlenen ve Vergi Usul Kanunu bakımından işlemi tevsik ettiği kabul edilen faturalarda gösterilen KDV'nin 3065 sayılı Kanunun 29 ve 34 üncü maddelerine uygun olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, İsveç'te bulunan gerçek ve tüzel kişilere tercümanlık faaliyetinde bulunduğunuz belirtilerek, düzenleyeceğiniz serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılamayacağı ile söz konusu tercümanlık hizmetinin, hizmet ihracı kapsamında katma değer vergisinden (KDV) istisna olup olmadığı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

- 3 üncü maddesinde, aşağıda yazılı gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:

1.Türkiye'de yerleşmiş olanlar;

- 4 üncü maddesinde,

Aşağıda yazılı kimseler Türkiye'de yerleşmiş sayılır:

1- İkametgâhı Türkiye'de bulunanlar (İkametgâh, Kanunu Medeninin 19'uncu ve müteakip maddelerinde yazılı olan yerlerdir);

2-Bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar Türkiye'de oturma süresini kesmez.),

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlere göre, ikametgahı Türkiye'de bulunan veya bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturan gerçek kişiler Türkiye'de yerleşmiş sayılacaklarından, elde ettikleri gelirlerin tam mükellefiyet esasına göre gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Aynı Kanunun 65 inci maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.

- 66 ncı maddesinde, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez,

- 85 inci maddesinde mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler,

- 94 üncü maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

b) Diğerlerinden %20 vergi tevkifatı yapılır.

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlere göre; yurtdışında mukim müşteriler için Türkiye'de verilen tercümanlık hizmetleri karşılığı yapılan ödemelerden, bu kişilerin tevkifat yapma sorumluluğu bulunmaması nedeniyle, gelir vergisi tevkifatı yapılması söz konusu olmayıp, bu hizmetler karşılığında elde edilen kazançların, serbest meslek kazancınıza dahil edilerek geçici vergi beyannameleri ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

 3065 sayılı KDV Kanununun;

-1/1 inci maddesinde, Türkiye' de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,

-4/1 inci maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

-6/b maddesinde, işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade ettiği,

-11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV den istisna olduğu,

-12/2 nci maddesinde, bir hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilebilmesi için hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurtdışında faydalanılması gerektiği,

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/A-2.1.) bölümünde; "3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV'den istisna olabilmesi için, aynı Kanunun (12/2)nci maddesine göre;

- Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,

- Hizmetten yurtdışında faydalanılması,

gerekir.

Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.

Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye'de yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır."

açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre, İsveç'te bulunan gerçek ve tüzel kişilere verdiğiniz tercümanlık hizmetinin bu kişilerin yurtdışındaki faaliyetlerine ilişkin olması Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgilisinin bulunmaması halinde söz konusu hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilerek KDV'den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, İsveç'te bulunan gerçek ve tüzel kişilere tercümanlık faaliyetinde bulunduğunuz belirtilerek, düzenleyeceğiniz serbest meslek makbuzunda gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılamayacağı ile söz konusu tercümanlık hizmetinin, hizmet ihracı kapsamında katma değer vergisinden (KDV) istisna olup olmadığı hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

- 3 üncü maddesinde, aşağıda yazılı gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:

1.Türkiye'de yerleşmiş olanlar;

- 4 üncü maddesinde,

Aşağıda yazılı kimseler Türkiye'de yerleşmiş sayılır:

1- İkametgâhı Türkiye'de bulunanlar (İkametgâh, Kanunu Medeninin 19'uncu ve müteakip maddelerinde yazılı olan yerlerdir);

2-Bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar Türkiye'de oturma süresini kesmez.),

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlere göre, ikametgahı Türkiye'de bulunan veya bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturan gerçek kişiler Türkiye'de yerleşmiş sayılacaklarından, elde ettikleri gelirlerin tam mükellefiyet esasına göre gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Aynı Kanunun 65 inci maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.

- 66 ncı maddesinde, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez,

- 85 inci maddesinde mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler,

- 94 üncü maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

b) Diğerlerinden %20 vergi tevkifatı yapılır.

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlere göre; yurtdışında mukim müşteriler için Türkiye'de verilen tercümanlık hizmetleri karşılığı yapılan ödemelerden, bu kişilerin tevkifat yapma sorumluluğu bulunmaması nedeniyle, gelir vergisi tevkifatı yapılması söz konusu olmayıp, bu hizmetler karşılığında elde edilen kazançların, serbest meslek kazancınıza dahil edilerek geçici vergi beyannameleri ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

 3065 sayılı KDV Kanununun;

-1/1 inci maddesinde, Türkiye' de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,

-4/1 inci maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

-6/b maddesinde, işlemlerin Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını ifade ettiği,

-11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV den istisna olduğu,

-12/2 nci maddesinde, bir hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilebilmesi için hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurtdışında faydalanılması gerektiği,

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin (II/A-2.1.) bölümünde; "3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesi kapsamında bir hizmetin KDV'den istisna olabilmesi için, aynı Kanunun (12/2)nci maddesine göre;

- Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapılması,

- Hizmetten yurtdışında faydalanılması,

gerekir.

Hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve benzeri belge ile tevsik edilir.

Hizmetten yurtdışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye'de yurtdışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurtdışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır."

açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre, İsveç'te bulunan gerçek ve tüzel kişilere verdiğiniz tercümanlık hizmetinin bu kişilerin yurtdışındaki faaliyetlerine ilişkin olması Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgilisinin bulunmaması halinde söz konusu hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilerek KDV'den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve ekinin incelenmesinden;

-Şirketinizin elektrik piyasasına ilişkin ilgili kanun ve ikincil mevzuata uygun olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen 24/8/2006 tarih ve ED/874-23/687 no.lu dağıtım lisansına sahip olup yaklaşık 1 milyon abonenin bulunduğu …, … ve … illerinde elektrik dağıtım faaliyetinde bulunduğu,

-Şirketinizin iş ve işlemlerinin, EPDK tarafından hazırlanmış olan serbest, serbest olmayan ve son kaynak tedariki kapsamındaki tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı ile buna ilişkin hizmetlerin sunulmasında tüketici, tedarikçiler ve/veya dağıtım şirketleri arasındaki iş ve işlemlere esas asgari standart, usul ve esasların belirlendiği ve 30/5/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yürütüldüğü, ayrıca Şirketinizin muhasebe işlemleri dahil olmak üzere tüm iş ve işlemlerinin aynı zamanda denetimle yetkili olan EPDK tarafından regüle edildiği,

-Şirketinizce, EPDK/TEDAŞ mevzuatına uygunluk incelemeleri, müşteri itiraz başvuruları, mahkeme sonuçları ile Şirketinizin iç kontrol ve kalite süreçleri kapsamında fatura düzeltmelerinin yapıldığı,

-Şirketinizce yapılan faturalama süreçleri esnasında çarpan hatası, sayacın hatalı okunması ve tüketim miktarının hatalı hesaplanmasına bağlı dağıtım şirketlerine özgü fatura/tahakkuk hataları ile karşılaşıldığı (Örneğin; Dengeleme ve Uzlaşma Yönetmeliği kapsamında geçmişe dönük yapılan düzeltmeler, hatalı, kaçak ve ek tüketim ile arızalı sayaç kaynaklı tahakkuk düzeltmeleri ve EPDK denetimleri ile TEDAŞ kontrolleri kapsamında yapılan genel aydınlatma tahakkuk düzeltmeleri vb.),

-Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin 36 ncı ve 37 nci maddelerinde faturalarda ve faturalandırmaya esas unsurlarda hata tespiti ve sayacın doğru tüketim kaydetmemesi halinde tüketim miktarının tespiti aşamasında ne şekilde düzeltme yapılacağının usul ve esaslarının belirlendiği, bu kapsamda her ay yaklaşık 750.000 abonenin sayaçlarının sahada okunduğu ve faturalandırmaya esas unsurların tespit edildiği,

-Yapılan tüm düzeltmelerin, tahakkuk edecek tutarın tespitine yönelik bir çalışma olduğu, herhangi bir iade işlemi mahiyetinde olmadığı yalnızca fatura içeriğinde oluşan tüketim miktarı veya tutar hatalarının düzeltilmesinden ibaret olduğu,

-Hatalı tahakkukların iptal edilerek doğru tahakkukların tekrardan oluşturulması sonucu tüketicilere doğru faturalama işlemi yapıldığı,

-Daha önce yüksek bedel ile tahakkuk ettirilerek faturaya bağlanan ve katma değer vergisi (KDV) yüksek bedel üzerinden beyan edilen tüm hatalı faturaların düzeltme işlemlerinin Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında 10 iş günü içerisinde sonuca bağlanması gerektiği

belirtilerek ilgili düzeltme işlemleri sonucunda oluşturulan yeni faturanın dayanak belge olarak kabul edilerek, daha önce hatalı düzenlenmiş olan faturanın KDV'sinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı, indirime konu edilebilmesi halinde söz konusu KDV'nin hangi dönemde indirilebileceği, hatalı ve düzeltilmiş faturalar ile varsa müşteriye iade için düzenlenmiş olan banka dekontlarının Şirketinizce muhafaza edildiği bilgisi karşısında ilave olarak düzenlenmesi gereken herhangi bir belge olup olmadığı ve belge düzeninin nasıl olması gerektiği konusunda Defterdarlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 3 üncü maddesinin (B) fıkrasında, "B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz.

İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.",

- 19 uncu maddesinde, "Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar.

...",

- 174 üncü maddesinde, "Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır.",

- 217 nci maddesinde, "Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir. ...",

- 219 uncu maddesinde, "Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

..."

hükümleri yer almaktadır.

213 sayılı Kanunun 227 nci maddesi de "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmünü amir olup, söz konusu kayıtların ise aynı Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkiye dayanılarak kullanılma zorunluluğu getirilen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, işleme (mal teslimi, hizmet ifası) ait fatura veya fatura yerine geçen belgenin düzenlenmesinden sonra işlemin gerçekleşmemesi, kısmen gerçekleşmesi, istenilen evsafta olmaması, malın iadesi ya da işleme ait faturanın yüksek tutar üzerinden düzenlenmiş olması gibi nedenlerle kağıt ortamında düzenlenmiş faturaya ilişkin itiraz durumunda uygulamada, esas itibariyle, ilgili dönem (muamelelerin defterlere kayıt süresi) içinde tüm nüshalar ile birlikte fatura iptali ve yeniden fatura düzenlenmesi, harici dönemlerde ise müşterinin vergi mükellefi olması durumunda mal iadesine/düzeltmeye yönelik (işlemin mahiyetine ilişkin açıklamayı içerecek şekilde) müşteri tarafından satıcı adına fatura düzenlenmesi, müşterinin vergi mükellefi olmaması durumunda ise satıcı tarafından (213 sayılı Kanunun 234 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere) gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.

Bunun yanı sıra, 213 sayılı Kanunun 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak; muhasebenin temel kavramları, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tablolar ilkeleri, mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması, tekdüzen hesap çerçevesi, hesap planı ve işleyişine ilişkin açıklamalar, 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış bulunmaktadır. Dolayısıyla, mükelleflerin muhasebe kayıtlarını; muhasebenin temel kavramlarına, muhasebe politikalarının açıklanması ve mali tablolar ilkelerine, tekdüzen hesap planı ve işleyişine ilişkin yapılan düzenlemelere uygun olarak yapmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, kapanan hesap dönemine ilişkin olarak ilgili dönemde düzenlenen hatalı faturalara ilişkin düzeltmelerin de, esas itibarıyla, genel muhasebe ilkeleri dahilinde kayıtlara intikal ettirilmesi icap etmektedir.

Öte yandan, somut durumda Şirketiniz özel entegrasyon yöntemleriyle 11/10/2012 tarihinden itibaren e-Fatura, 31/12/2019 tarihinden itibaren de e-Arşiv Fatura kayıtlı kullanıcısı olduğundan, düzenleyeceğiniz elektrik faturalarının, müşterinin e-Fatura kullanıcısı olması durumunda e-Fatura, aksi durumda e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi gerekmekte olup, e-Belge uygulamaları çerçevesinde tesis edilmesi gereken işlemlere ilişkin açıklamalara ise aşağıda yer verilmiştir.

213 sayılı Kanunun;

- Mükerrer 242 nci maddesinin ikinci fıkrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması, düzenlenmesi ve ibraz edilmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu; bu Kanun ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümlerin elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerli olduğu; Hazine ve Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtlar için diğer defter, belge ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve esaslar belirlemeye yetkili olduğu,

- Mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde Hazine ve Maliye Bakanlığının, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması, bu kayıt ortamlarında saklanması veya ibraz edilmesi hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye yetkili olduğu

hükme bağlanmıştır.

Bu bağlamda, elektronik belge (e-Belge) uygulamalarına ilişkin düzenlemeleri ihtiva eden 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "V.10. e-Belgelere İlişkin İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların Bildirilmesi" başlıklı bölümünde, mezkur Genel Tebliğ kapsamında düzenlenen e-Belgelere ilişkin olarak 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi ile yapılan ihbar veya ihtarlar ile e-Belge iptal işlemlerinin 1/5/2021 tarihinden itibaren, ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan kılavuzda belirtilen usul, esas ve süreler içinde, elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemine bildirilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Bu kapsamda Başkanlığımızca ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan "e-Fatura Uygulaması İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu" ve "e-Arşiv Uygulamaları (e-Arşiv Fatura, e-SMM) İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu" ile e-Belge uygulamalarına ilişkin iptal ve ihtar/itiraz süreçlerine ilişkin mükelleflerin yapmaları gereken işlemler açıklanmıştır.

Söz konusu Kılavuzlar çerçevesinde e-Fatura uygulamasında;

- İptal işlemleri; "Ticari Fatura Senaryosu" kapsamında düzenlenen faturalara, faturanın alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde e-Fatura sistemi içinden "Ret Uygulama Yanıtı" ile, "Temel Fatura Senaryosu" kapsamında düzenlenen faturalarda da yine 8 günlük itiraz süresi dolmamak şartıyla, "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden iptal talebi oluşturmak ve faturanın diğer tarafının da aynı sürede söz konusu portal üzerinden iptal talebini onaylaması suretiyle gerçekleştirilebilmektedir.

- e-Faturalara, sistem içinden ihtar ve itiraz bildirimlerinin yapılabilmesi için ise öncelikle Türk Ticaret Kanununun 18 ve 21 inci maddelerinde belirtilen yöntemler ve süre dâhilinde alıcı ya da satıcısı tarafından itiraz edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda yapılan itirazlara ilişkin olarak fatura dönemini izleyen ayın 20 nci günü sonuna kadar, söz konusu Portal üzerinden ihtar/itiraz bildirim talebi oluşturulmakta ve aynı süre zarfında faturanın diğer tarafının söz konusu ihtar/itiraz talebini onaylaması/reddetmesi beklenmektedir. Her iki tarafın da onayladığı durumda fatura iptal edilmiş kabul edilmekte olup, aksi durumda söz konusu fatura ihtar/itiraz talebini Portal üzerinden reddeden/süresinde onaylamayan açısından hüküm ifade etmeye devam etmektedir.

Söz konusu Kılavuzlar çerçevesinde e-Arşiv uygulamalarında;

İptal işlemlerinin; 8 günlük itiraz süresi içinde belgenin düzenleyicisi ya da alıcısı tarafından ilgili belgeye iptal talebi oluşturmak ve diğer muhatabı tarafından onaylanması suretiyle, ihtar ve itiraz işlemlerinin ise öncelikle Türk Ticaret Kanununun 18 ve 21 inci maddelerinde belirtilen yöntemler ve süre dâhilinde ilgili belgenin düzenleyen ya da alan tarafından ihtar/itiraza konu edilmesi ve bu kapsamda yapılan ihtar/itirazın söz konusu kılavuzda açıklandığı şekilde belge dönemini izleyen ayın 20 nci günü sonuna kadar, Başkanlığımıza bildirilmesi suretiyle yapılması gerekmektedir.

Bu kapsamda, e-Arşiv Faturaya iptal veya ihtar/itiraz talebi oluşturulabilmesi için, GİB Portal yöntemi ile e-Arşiv Fatura uygulamasından yararlanan mükellefler mali mühür/elektronik imzaları ile söz konusu portala giriş yaparak, kayıtlı e-Belge kullanıcısı olmayan (İnteraktif Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifreleri ile giriş yapılan e-Arşiv Fatura Portalından belge düzenleyen) mükellefler ise İnteraktif Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifreleri ile GİB e-Arşiv Fatura Portalına giriş yaparak düzenledikleri e-Belgelere iptal veya ihtar/itiraz talebinde bulunabilecekleri gibi onaylarına sunulan iptal veya ihtar/itiraz taleplerini onaylayabilmekte ya da reddedebilmektedir. Diğer taraftan, e-Arşiv Fatura uygulamasından "Özel Entegratör" veya "Bilgi İşlem Sistemleri Entegrasyonu" yöntemi ile yararlanan mükellefler, Başkanlığımıza gönderecekleri "İptal" veya "İtiraz" Raporu ile düzenledikleri e-Belgeler için iptal veya ihtar/itiraz talebinde bulunabilmektedir. Bu şekilde Başkanlığımıza iptal veya ihtar/itiraz talebinin iletilmesi halinde, satıcı tarafından Portal üzerinden yapılacak ayrıca bir işlem bulunmamakta olup, bu yol ile iletilen iptal talebi yine GİB Portal üzerinden alıcı tarafından kabul ya da reddedilebilmektedir.

Diğer taraftan, 30/05/2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin; 36 ncı maddesinde faturalarda ve faturalandırmaya esas unsurlarda hata tespitine, 37 nci maddesinde sayacın doğru tüketim kaydetmemesi halinde tüketim miktarının tespitine ve 38 inci maddesinde tedarik şirketinin yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiş olup, aynı Yönetmeliğin 54 üncü maddesinde ise dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketleri tarafından, faaliyet konuları ile ilgili olarak arıza bildirimi, kaçak ve usulsüz elektrik enerjisi kullanım ihbarları, ödeme bildirimlerine ilişkin itirazlar, şikâyetler ve benzeri konularda yapılan başvuruların cevaplandırılması için, yeterli donanım ve personele sahip tüketici hizmetleri merkezlerinin kurulmasının zorunlu olduğu, dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketleri tarafından, tüketici hizmetleri merkezlerinin bünyesinde, tüketicilere yönelik 24 saat kesintisiz hizmet verecek şekilde çağrı merkezinin kurulacağı, dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketlerinin internet sitelerinde, kolayca görülebilecek ve erişilebilecek şekilde "İtiraz veya Şikâyet Başvurusu" erişimine yer verilmesinin zorunlu olduğu belirlenmiştir.

Bu bakımdan, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında kurulacak sisteme uygun olarak tüketiciler tarafından yapılacak olan ve tevsik edilen itiraz ve şikayetlerin de e-Fatura ve e-Arşiv uygulaması kapsamında yapılan iptal veya ihtar/itiraz talebi olarak değerlendirilmesi mümkündür.

Buna göre;

1- İptale/itiraza konu edilen faturanın e-Fatura olması durumunda;

Faturanın "Temel Fatura" senaryosunda düzenlenmiş olması halinde, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde harici yöntemlerle itiraz edilmesi ve itiraz üzerine "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden taraflardan birinin başlatacağı itiraz talebi veya 8 günlük itiraz süresi dolmadı ise doğrudan satıcının/alıcının "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden başlatacağı iptal talebi ile iptal/itiraz işlemi başlayacak olup faturaya taraf diğer mükellefin söz konusu Portal üzerinden talebi onaylaması akabinde süreç tamamlanmış olacaktır.

Faturanın "Ticari Fatura" senaryosunda düzenlenmiş olması halinde ise, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde harici yöntemlerle itiraz edilebileceği gibi (e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden taraflardan birinin itiraz talebi başlatması ve diğer tarafında da onaylaması gerektiği hususu unutulmamalıdır.), e-Fatura uygulaması üzerinden "Ret Uygulama Yanıtı" ile de söz konusu faturaya ilişkin iptal veya ihtar/itiraz süreci tamamlanabilir.

2- İptale/itiraza konu edilen faturanın e-Arşiv Fatura olması durumunda; Şirketinizin uygulamadan özel entegrasyon yöntemiyle yararlanıyor olması nedeniyle, hatalı olarak düzenlenen e-Arşiv Faturanın; iptal işlemine konu edilmesinde yukarıda açıklandığı şekilde e-Arşiv Raporunun ilgili bölümlerinde "iptal" olarak raporlanması, ihtar/itiraza konu edilmesi durumunda ise ihtar/itirazı tevsik eden belgelere ilişkin bilgiler ile birlikte e-Arşiv Raporunun ilgili bölümünde "itiraz" olarak raporlanması suretiyle iptal veya ihtar/itiraz süreci tamamlanmış olacaktır.

3- Hatalı düzenlenen e-Fatura/e-Arşiv Faturanın yukarıda belirtilen yöntemler dahilinde iptali sonucunun ortaya çıkması durumunda, söz konusu muameleye ilişkin kayıtların genel muhasebe ilkeleri dahilinde düzeltilmesi gerekmekte olup, bu kapsamda da kayıtlara intikal ettirilmiş söz konusu fatura muhteviyatı muamelenin ters kayıt yapmak suretiyle muhasebe kayıtlarından çıkarılabilmesi mümkündür.

4- Hatalı düzenlenen e-Fatura/e-Arşiv Faturanın iptali üzerine yeni bir fatura düzenlenmesi gerektiği durumlarda, yeni faturanın not/açıklama alanında iptal edilen faturaya ilişkin bilgilere de yer verilmesi gerekmektedir.

5- Hatalı (fazla) tutar üzerinden düzenlendiği anlaşılan e-Fatura/e-Arşiv Faturaya ilişkin olarak yukarıda yer verilen açıklamalar/durumlar dahilinde iptal sonucunu doğuracak süreçlerin söz konusu olmaması halinde ise genel uygulama doğrultusunda işlem tesis edilmesi, diğer bir ifade ile müşterinin vergi mükellefi olması durumunda düzeltmeye yönelik (işlemin mahiyetine ilişkin açıklamayı içerecek şekilde) müşteri tarafından satıcı adına fatura düzenlenmesi, vergi mükellefi olmaması durumunda ise satıcı tarafından (213 sayılı Kanunun 234 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere) gider pusulası düzenlenmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerektiği tabii olup, bu kapsamda vergi mükellefi olmayanlara yapılan ödemelerin mezkur Kanunun 234 üncü maddesinin beşinci fıkrasında sayılan Kurumlar vasıtasıyla yapılması durumunda, bu kurumlarca düzenlenen belgeler (Dekont, Makbuz, vb.) gider pusulası yerine geçmektedir.

KDV KANUNU YÖNÜNDEN:

3065 sayılı KDV Kanununun;

- 1/1 inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

- 2/3 üncü maddesinde; su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımların da mal teslimi niteliğinde olduğu,

- 10 uncu maddesinin (g) bendinde, su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi anında vergiyi doğurun olayın meydana geleceği,

- 29 uncu maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi ve ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV'yi indirebilecekleri, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

- 35 inci maddesinde, malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükelleflerin bunlar için borçlandığı vergiyi, bu işlemlere muhatap olan mükelleflerin ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltebileceği

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin "Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi" başlıklı (III/C-6.) bölümünün  "Genel Açıklama"  başlıklı (III/C-6.1.) alt bölümünde,

"İade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şartıyla malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemi içinde 3065 sayılı Kanunun 35 inci maddesi hükmü gereğince düzeltirler.

Ayrıca söz konusu hüküm uyarınca, matrahta değişikliğin vuku bulduğu tarihte işlemin tabi olduğu KDV oranının değişmiş olması halinde düzeltme işleminin, ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan KDV oranı esas alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir."

açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre, Vergi Usul Kanununun yukarıda belirtilen belge düzenine ilişkin açıklamalarına uygun şekilde tevsik edilmesine bağlı olarak, hatalı olarak düzenlenmiş olan faturalara ilişkin KDV'nin, değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemi içinde 3065 sayılı KDV Kanununun 35 inci maddesi hükmü gereğince düzeltilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve ekinin incelenmesinden;

-Şirketinizin elektrik piyasasına ilişkin ilgili kanun ve ikincil mevzuata uygun olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen 24/8/2006 tarih ve ED/874-23/687 no.lu dağıtım lisansına sahip olup yaklaşık 1 milyon abonenin bulunduğu …, … ve … illerinde elektrik dağıtım faaliyetinde bulunduğu,

-Şirketinizin iş ve işlemlerinin, EPDK tarafından hazırlanmış olan serbest, serbest olmayan ve son kaynak tedariki kapsamındaki tüketicilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı ile buna ilişkin hizmetlerin sunulmasında tüketici, tedarikçiler ve/veya dağıtım şirketleri arasındaki iş ve işlemlere esas asgari standart, usul ve esasların belirlendiği ve 30/5/2018 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yürütüldüğü, ayrıca Şirketinizin muhasebe işlemleri dahil olmak üzere tüm iş ve işlemlerinin aynı zamanda denetimle yetkili olan EPDK tarafından regüle edildiği,

-Şirketinizce, EPDK/TEDAŞ mevzuatına uygunluk incelemeleri, müşteri itiraz başvuruları, mahkeme sonuçları ile Şirketinizin iç kontrol ve kalite süreçleri kapsamında fatura düzeltmelerinin yapıldığı,

-Şirketinizce yapılan faturalama süreçleri esnasında çarpan hatası, sayacın hatalı okunması ve tüketim miktarının hatalı hesaplanmasına bağlı dağıtım şirketlerine özgü fatura/tahakkuk hataları ile karşılaşıldığı (Örneğin; Dengeleme ve Uzlaşma Yönetmeliği kapsamında geçmişe dönük yapılan düzeltmeler, hatalı, kaçak ve ek tüketim ile arızalı sayaç kaynaklı tahakkuk düzeltmeleri ve EPDK denetimleri ile TEDAŞ kontrolleri kapsamında yapılan genel aydınlatma tahakkuk düzeltmeleri vb.),

-Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin 36 ncı ve 37 nci maddelerinde faturalarda ve faturalandırmaya esas unsurlarda hata tespiti ve sayacın doğru tüketim kaydetmemesi halinde tüketim miktarının tespiti aşamasında ne şekilde düzeltme yapılacağının usul ve esaslarının belirlendiği, bu kapsamda her ay yaklaşık 750.000 abonenin sayaçlarının sahada okunduğu ve faturalandırmaya esas unsurların tespit edildiği,

-Yapılan tüm düzeltmelerin, tahakkuk edecek tutarın tespitine yönelik bir çalışma olduğu, herhangi bir iade işlemi mahiyetinde olmadığı yalnızca fatura içeriğinde oluşan tüketim miktarı veya tutar hatalarının düzeltilmesinden ibaret olduğu,

-Hatalı tahakkukların iptal edilerek doğru tahakkukların tekrardan oluşturulması sonucu tüketicilere doğru faturalama işlemi yapıldığı,

-Daha önce yüksek bedel ile tahakkuk ettirilerek faturaya bağlanan ve katma değer vergisi (KDV) yüksek bedel üzerinden beyan edilen tüm hatalı faturaların düzeltme işlemlerinin Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında 10 iş günü içerisinde sonuca bağlanması gerektiği

belirtilerek ilgili düzeltme işlemleri sonucunda oluşturulan yeni faturanın dayanak belge olarak kabul edilerek, daha önce hatalı düzenlenmiş olan faturanın KDV'sinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı, indirime konu edilebilmesi halinde söz konusu KDV'nin hangi dönemde indirilebileceği, hatalı ve düzeltilmiş faturalar ile varsa müşteriye iade için düzenlenmiş olan banka dekontlarının Şirketinizce muhafaza edildiği bilgisi karşısında ilave olarak düzenlenmesi gereken herhangi bir belge olup olmadığı ve belge düzeninin nasıl olması gerektiği konusunda Defterdarlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 3 üncü maddesinin (B) fıkrasında, "B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz.

İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.",

- 19 uncu maddesinde, "Vergi alacağı vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar.

...",

- 174 üncü maddesinde, "Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır.",

- 217 nci maddesinde, "Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir. ...",

- 219 uncu maddesinde, "Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

..."

hükümleri yer almaktadır.

213 sayılı Kanunun 227 nci maddesi de "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmünü amir olup, söz konusu kayıtların ise aynı Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkiye dayanılarak kullanılma zorunluluğu getirilen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, işleme (mal teslimi, hizmet ifası) ait fatura veya fatura yerine geçen belgenin düzenlenmesinden sonra işlemin gerçekleşmemesi, kısmen gerçekleşmesi, istenilen evsafta olmaması, malın iadesi ya da işleme ait faturanın yüksek tutar üzerinden düzenlenmiş olması gibi nedenlerle kağıt ortamında düzenlenmiş faturaya ilişkin itiraz durumunda uygulamada, esas itibariyle, ilgili dönem (muamelelerin defterlere kayıt süresi) içinde tüm nüshalar ile birlikte fatura iptali ve yeniden fatura düzenlenmesi, harici dönemlerde ise müşterinin vergi mükellefi olması durumunda mal iadesine/düzeltmeye yönelik (işlemin mahiyetine ilişkin açıklamayı içerecek şekilde) müşteri tarafından satıcı adına fatura düzenlenmesi, müşterinin vergi mükellefi olmaması durumunda ise satıcı tarafından (213 sayılı Kanunun 234 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere) gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.

Bunun yanı sıra, 213 sayılı Kanunun 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak; muhasebenin temel kavramları, muhasebe politikalarının açıklanması, mali tablolar ilkeleri, mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması, tekdüzen hesap çerçevesi, hesap planı ve işleyişine ilişkin açıklamalar, 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış bulunmaktadır. Dolayısıyla, mükelleflerin muhasebe kayıtlarını; muhasebenin temel kavramlarına, muhasebe politikalarının açıklanması ve mali tablolar ilkelerine, tekdüzen hesap planı ve işleyişine ilişkin yapılan düzenlemelere uygun olarak yapmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, kapanan hesap dönemine ilişkin olarak ilgili dönemde düzenlenen hatalı faturalara ilişkin düzeltmelerin de, esas itibarıyla, genel muhasebe ilkeleri dahilinde kayıtlara intikal ettirilmesi icap etmektedir.

Öte yandan, somut durumda Şirketiniz özel entegrasyon yöntemleriyle 11/10/2012 tarihinden itibaren e-Fatura, 31/12/2019 tarihinden itibaren de e-Arşiv Fatura kayıtlı kullanıcısı olduğundan, düzenleyeceğiniz elektrik faturalarının, müşterinin e-Fatura kullanıcısı olması durumunda e-Fatura, aksi durumda e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi gerekmekte olup, e-Belge uygulamaları çerçevesinde tesis edilmesi gereken işlemlere ilişkin açıklamalara ise aşağıda yer verilmiştir.

213 sayılı Kanunun;

- Mükerrer 242 nci maddesinin ikinci fıkrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, iletilmesi, muhafazası ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması, düzenlenmesi ve ibraz edilmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu; bu Kanun ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümlerin elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerli olduğu; Hazine ve Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtlar için diğer defter, belge ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve esaslar belirlemeye yetkili olduğu,

- Mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde Hazine ve Maliye Bakanlığının, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması, bu kayıt ortamlarında saklanması veya ibraz edilmesi hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye yetkili olduğu

hükme bağlanmıştır.

Bu bağlamda, elektronik belge (e-Belge) uygulamalarına ilişkin düzenlemeleri ihtiva eden 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "V.10. e-Belgelere İlişkin İptal/İtiraz, İhbar ve İhtarların Bildirilmesi" başlıklı bölümünde, mezkur Genel Tebliğ kapsamında düzenlenen e-Belgelere ilişkin olarak 6102 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak KEP sistemi ile yapılan ihbar veya ihtarlar ile e-Belge iptal işlemlerinin 1/5/2021 tarihinden itibaren, ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan kılavuzda belirtilen usul, esas ve süreler içinde, elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemine bildirilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Bu kapsamda Başkanlığımızca ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan "e-Fatura Uygulaması İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu" ve "e-Arşiv Uygulamaları (e-Arşiv Fatura, e-SMM) İptal, İhtar/İtiraz Bildirim Kılavuzu" ile e-Belge uygulamalarına ilişkin iptal ve ihtar/itiraz süreçlerine ilişkin mükelleflerin yapmaları gereken işlemler açıklanmıştır.

Söz konusu Kılavuzlar çerçevesinde e-Fatura uygulamasında;

- İptal işlemleri; "Ticari Fatura Senaryosu" kapsamında düzenlenen faturalara, faturanın alıcıya iletildiği tarihten itibaren 8 günlük süre içinde e-Fatura sistemi içinden "Ret Uygulama Yanıtı" ile, "Temel Fatura Senaryosu" kapsamında düzenlenen faturalarda da yine 8 günlük itiraz süresi dolmamak şartıyla, "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden iptal talebi oluşturmak ve faturanın diğer tarafının da aynı sürede söz konusu portal üzerinden iptal talebini onaylaması suretiyle gerçekleştirilebilmektedir.

- e-Faturalara, sistem içinden ihtar ve itiraz bildirimlerinin yapılabilmesi için ise öncelikle Türk Ticaret Kanununun 18 ve 21 inci maddelerinde belirtilen yöntemler ve süre dâhilinde alıcı ya da satıcısı tarafından itiraz edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda yapılan itirazlara ilişkin olarak fatura dönemini izleyen ayın 20 nci günü sonuna kadar, söz konusu Portal üzerinden ihtar/itiraz bildirim talebi oluşturulmakta ve aynı süre zarfında faturanın diğer tarafının söz konusu ihtar/itiraz talebini onaylaması/reddetmesi beklenmektedir. Her iki tarafın da onayladığı durumda fatura iptal edilmiş kabul edilmekte olup, aksi durumda söz konusu fatura ihtar/itiraz talebini Portal üzerinden reddeden/süresinde onaylamayan açısından hüküm ifade etmeye devam etmektedir.

Söz konusu Kılavuzlar çerçevesinde e-Arşiv uygulamalarında;

İptal işlemlerinin; 8 günlük itiraz süresi içinde belgenin düzenleyicisi ya da alıcısı tarafından ilgili belgeye iptal talebi oluşturmak ve diğer muhatabı tarafından onaylanması suretiyle, ihtar ve itiraz işlemlerinin ise öncelikle Türk Ticaret Kanununun 18 ve 21 inci maddelerinde belirtilen yöntemler ve süre dâhilinde ilgili belgenin düzenleyen ya da alan tarafından ihtar/itiraza konu edilmesi ve bu kapsamda yapılan ihtar/itirazın söz konusu kılavuzda açıklandığı şekilde belge dönemini izleyen ayın 20 nci günü sonuna kadar, Başkanlığımıza bildirilmesi suretiyle yapılması gerekmektedir.

Bu kapsamda, e-Arşiv Faturaya iptal veya ihtar/itiraz talebi oluşturulabilmesi için, GİB Portal yöntemi ile e-Arşiv Fatura uygulamasından yararlanan mükellefler mali mühür/elektronik imzaları ile söz konusu portala giriş yaparak, kayıtlı e-Belge kullanıcısı olmayan (İnteraktif Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifreleri ile giriş yapılan e-Arşiv Fatura Portalından belge düzenleyen) mükellefler ise İnteraktif Vergi Dairesi kullanıcı kodu ve şifreleri ile GİB e-Arşiv Fatura Portalına giriş yaparak düzenledikleri e-Belgelere iptal veya ihtar/itiraz talebinde bulunabilecekleri gibi onaylarına sunulan iptal veya ihtar/itiraz taleplerini onaylayabilmekte ya da reddedebilmektedir. Diğer taraftan, e-Arşiv Fatura uygulamasından "Özel Entegratör" veya "Bilgi İşlem Sistemleri Entegrasyonu" yöntemi ile yararlanan mükellefler, Başkanlığımıza gönderecekleri "İptal" veya "İtiraz" Raporu ile düzenledikleri e-Belgeler için iptal veya ihtar/itiraz talebinde bulunabilmektedir. Bu şekilde Başkanlığımıza iptal veya ihtar/itiraz talebinin iletilmesi halinde, satıcı tarafından Portal üzerinden yapılacak ayrıca bir işlem bulunmamakta olup, bu yol ile iletilen iptal talebi yine GİB Portal üzerinden alıcı tarafından kabul ya da reddedilebilmektedir.

Diğer taraftan, 30/05/2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin; 36 ncı maddesinde faturalarda ve faturalandırmaya esas unsurlarda hata tespitine, 37 nci maddesinde sayacın doğru tüketim kaydetmemesi halinde tüketim miktarının tespitine ve 38 inci maddesinde tedarik şirketinin yükümlülüklerine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiş olup, aynı Yönetmeliğin 54 üncü maddesinde ise dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketleri tarafından, faaliyet konuları ile ilgili olarak arıza bildirimi, kaçak ve usulsüz elektrik enerjisi kullanım ihbarları, ödeme bildirimlerine ilişkin itirazlar, şikâyetler ve benzeri konularda yapılan başvuruların cevaplandırılması için, yeterli donanım ve personele sahip tüketici hizmetleri merkezlerinin kurulmasının zorunlu olduğu, dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketleri tarafından, tüketici hizmetleri merkezlerinin bünyesinde, tüketicilere yönelik 24 saat kesintisiz hizmet verecek şekilde çağrı merkezinin kurulacağı, dağıtım şirketleri ile görevli tedarik şirketlerinin internet sitelerinde, kolayca görülebilecek ve erişilebilecek şekilde "İtiraz veya Şikâyet Başvurusu" erişimine yer verilmesinin zorunlu olduğu belirlenmiştir.

Bu bakımdan, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında kurulacak sisteme uygun olarak tüketiciler tarafından yapılacak olan ve tevsik edilen itiraz ve şikayetlerin de e-Fatura ve e-Arşiv uygulaması kapsamında yapılan iptal veya ihtar/itiraz talebi olarak değerlendirilmesi mümkündür.

Buna göre;

1- İptale/itiraza konu edilen faturanın e-Fatura olması durumunda;

Faturanın "Temel Fatura" senaryosunda düzenlenmiş olması halinde, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde harici yöntemlerle itiraz edilmesi ve itiraz üzerine "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden taraflardan birinin başlatacağı itiraz talebi veya 8 günlük itiraz süresi dolmadı ise doğrudan satıcının/alıcının "e-Fatura İptal/İtiraz Portalı" üzerinden başlatacağı iptal talebi ile iptal/itiraz işlemi başlayacak olup faturaya taraf diğer mükellefin söz konusu Portal üzerinden talebi onaylaması akabinde süreç tamamlanmış olacaktır.

Faturanın "Ticari Fatura" senaryosunda düzenlenmiş olması halinde ise, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde harici yöntemlerle itiraz edilebileceği gibi (e-Fatura İptal/İtiraz Portalı üzerinden taraflardan birinin itiraz talebi başlatması ve diğer tarafında da onaylaması gerektiği hususu unutulmamalıdır.), e-Fatura uygulaması üzerinden "Ret Uygulama Yanıtı" ile de söz konusu faturaya ilişkin iptal veya ihtar/itiraz süreci tamamlanabilir.

2- İptale/itiraza konu edilen faturanın e-Arşiv Fatura olması durumunda; Şirketinizin uygulamadan özel entegrasyon yöntemiyle yararlanıyor olması nedeniyle, hatalı olarak düzenlenen e-Arşiv Faturanın; iptal işlemine konu edilmesinde yukarıda açıklandığı şekilde e-Arşiv Raporunun ilgili bölümlerinde "iptal" olarak raporlanması, ihtar/itiraza konu edilmesi durumunda ise ihtar/itirazı tevsik eden belgelere ilişkin bilgiler ile birlikte e-Arşiv Raporunun ilgili bölümünde "itiraz" olarak raporlanması suretiyle iptal veya ihtar/itiraz süreci tamamlanmış olacaktır.

3- Hatalı düzenlenen e-Fatura/e-Arşiv Faturanın yukarıda belirtilen yöntemler dahilinde iptali sonucunun ortaya çıkması durumunda, söz konusu muameleye ilişkin kayıtların genel muhasebe ilkeleri dahilinde düzeltilmesi gerekmekte olup, bu kapsamda da kayıtlara intikal ettirilmiş söz konusu fatura muhteviyatı muamelenin ters kayıt yapmak suretiyle muhasebe kayıtlarından çıkarılabilmesi mümkündür.

4- Hatalı düzenlenen e-Fatura/e-Arşiv Faturanın iptali üzerine yeni bir fatura düzenlenmesi gerektiği durumlarda, yeni faturanın not/açıklama alanında iptal edilen faturaya ilişkin bilgilere de yer verilmesi gerekmektedir.

5- Hatalı (fazla) tutar üzerinden düzenlendiği anlaşılan e-Fatura/e-Arşiv Faturaya ilişkin olarak yukarıda yer verilen açıklamalar/durumlar dahilinde iptal sonucunu doğuracak süreçlerin söz konusu olmaması halinde ise genel uygulama doğrultusunda işlem tesis edilmesi, diğer bir ifade ile müşterinin vergi mükellefi olması durumunda düzeltmeye yönelik (işlemin mahiyetine ilişkin açıklamayı içerecek şekilde) müşteri tarafından satıcı adına fatura düzenlenmesi, vergi mükellefi olmaması durumunda ise satıcı tarafından (213 sayılı Kanunun 234 üncü maddenin beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere) gider pusulası düzenlenmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerektiği tabii olup, bu kapsamda vergi mükellefi olmayanlara yapılan ödemelerin mezkur Kanunun 234 üncü maddesinin beşinci fıkrasında sayılan Kurumlar vasıtasıyla yapılması durumunda, bu kurumlarca düzenlenen belgeler (Dekont, Makbuz, vb.) gider pusulası yerine geçmektedir.

KDV KANUNU YÖNÜNDEN:

3065 sayılı KDV Kanununun;

- 1/1 inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

- 2/3 üncü maddesinde; su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımların da mal teslimi niteliğinde olduğu,

- 10 uncu maddesinin (g) bendinde, su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi anında vergiyi doğurun olayın meydana geleceği,

- 29 uncu maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi ve ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV'yi indirebilecekleri, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

- 35 inci maddesinde, malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükelleflerin bunlar için borçlandığı vergiyi, bu işlemlere muhatap olan mükelleflerin ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltebileceği

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin "Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi" başlıklı (III/C-6.) bölümünün  "Genel Açıklama"  başlıklı (III/C-6.1.) alt bölümünde,

"İade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şartıyla malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemi içinde 3065 sayılı Kanunun 35 inci maddesi hükmü gereğince düzeltirler.

Ayrıca söz konusu hüküm uyarınca, matrahta değişikliğin vuku bulduğu tarihte işlemin tabi olduğu KDV oranının değişmiş olması halinde düzeltme işleminin, ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan KDV oranı esas alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir."

açıklamaları yer almaktadır.

Buna göre, Vergi Usul Kanununun yukarıda belirtilen belge düzenine ilişkin açıklamalarına uygun şekilde tevsik edilmesine bağlı olarak, hatalı olarak düzenlenmiş olan faturalara ilişkin KDV'nin, değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu vergilendirme dönemi içinde 3065 sayılı KDV Kanununun 35 inci maddesi hükmü gereğince düzeltilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

T.C. 

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, Şirketinizin Muğla Büyükşehir Belediyesine bağlı iktisadi bir işletme olduğu, faaliyet konularınızdan biri olan şehir içi yolcu taşımacılığının yürütülmesi aşamasında, Göcek Tüneli geçiş ücretine ilişkin düzenlenen ödeme kaydedici cihaz fişlerinde Şirketinize ait otobüs plakalarının yer almaması nedeniyle ilgili şirketten bu hizmet karşılığında fatura istenildiği ancak, fatura düzenlenmesinin mümkün olmadığının bildirildiği, söz konusu giderin nasıl indirim konusu yapılacağı konusunda tereddüte düşüldüğünden Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

Vergi Usul Kanunu Yönünden;

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.",

- 229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.",

- 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, "5. Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.",

- 232 nci maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1.Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2.Serbest meslek erbabına;

3.Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara;

4.Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5.Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 lirayı (1.1.2019'dan itibaren 1.200,-TL) geçmesi veya bedeli 50.000.000 liradan (1.1.2019'dan itibaren 1.200,-TL) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.",

- 233 üncü maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.

1.Perakende satış fişleri;

2.Makineli kasaların kayıt ruloları;

3.Giriş ve yolcu taşıma biletleri.

Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir."

hükümleri bulunmaktadır.

Öte yandan, 167 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde beş bent halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin, emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı açıklanmıştır.

Ancak, daha sonra yayımlanan 204 ve 206 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu düzenlemeye bazı istisnalar getirilerek, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi ve defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiği açıklanmıştır.

Ayrıca, 275 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de, taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi aşmayan perakende satış fişlerinin de gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.

Bunun yanı sıra, 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin, "Elektronik Sistemler Kullanılarak Yapılan Otopark İşletmeciliğinde Belge Düzeni" başlıklı 3 üncü bölümünde, otopark işletmeciliği faaliyetinde bulunan mükelleflerin ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde oldukları belirtilerek otopark işletmeciliği faaliyetinde bulunan mükellefler tarafından ödeme kaydedici cihaz yerine kullanılacak elektronik cihazların Tebliğde belirtilen şekilde kullanılması kaydıyla, otopark işletmeciliği hizmetinin Tebliğde yer alan açıklamalar çerçevesinde belgelendirilmesinin mümkün olduğu açıklanmıştır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; şehir içinde bulunan Göcek Tüneli giriş ve çıkışlarında, Şirketiniz tarafından ödenen ücret bedellerinin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsik edilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Göcek Tünel İşletmecisi tarafından tünel giriş ve çıkışlarında uygulanan ödeme sisteminin, otopark işletmelerinde uygulanan sistemler gibi ödeme kaydedici cihaz veya 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan özelliklere haiz elektronik cihazlar tarafından yerine getirilmesi ve bu cihazlar ile düzenlenen belgelerde söz konusu hizmetten faydalanan Şirketinize ait araçların plaka bilgilerinin yer alması durumunda, fatura yerine bu belgeler ile de söz konusu hizmet satışlarının tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden;

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup, kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesindeki giderlerin indirim konusu yapılması mümkündür.

Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek giderler" başlıklı 40 ıncı maddesinde, ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılacak giderler tadadi olarak sayılmış olup anılan maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği belirtilmiş bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, söz konusu tünel geçiş ücretlerine ilişkin giderler ile ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık illiyet bağının bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması halinde, bu giderlerin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

- 29/1 inci maddesinde; mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi indirebilecekleri,

- 29/3 üncü maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

- 30/d maddesinde; Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV'nin indirilemeyeceği,

- 34/1 inci maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV'nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,

- 34/2 nci maddesinde, Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceğinin Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit olunacağı,

- 53 üncü maddesinde ise bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği

hükme bağlanmıştır.

Buna göre, Göcek Tüneli giriş ve çıkışlarında, Şirketiniz tarafından ödenen ücret bedellerine ilişkin KDV'nin ancak fatura veya yukarıda açıklanan şekilde Vergi Usul Kanunu uygulaması bakımından fatura yerine geçen/kabul edilen belgeler ile tevsik edilmesi kaydıyla indirime konu edilmesi mümkün olup, Göcek Tünel İşletmecisi tarafından düzenlenen belgelerde Şirketinize ait otobüslerin plaka bilgilerine yer verilmediğinden söz konusu belgelerde yer alan KDV tutarlarının indirime konu edilmesi mümkün değildir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

T.C. 

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Muğla Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, Şirketinizin Muğla Büyükşehir Belediyesine bağlı iktisadi bir işletme olduğu, faaliyet konularınızdan biri olan şehir içi yolcu taşımacılığının yürütülmesi aşamasında, Göcek Tüneli geçiş ücretine ilişkin düzenlenen ödeme kaydedici cihaz fişlerinde Şirketinize ait otobüs plakalarının yer almaması nedeniyle ilgili şirketten bu hizmet karşılığında fatura istenildiği ancak, fatura düzenlenmesinin mümkün olmadığının bildirildiği, söz konusu giderin nasıl indirim konusu yapılacağı konusunda tereddüte düşüldüğünden Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

Vergi Usul Kanunu Yönünden;

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

- 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.",

- 229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.",

- 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, "5. Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.",

- 232 nci maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1.Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2.Serbest meslek erbabına;

3.Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara;

4.Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5.Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 lirayı (1.1.2019'dan itibaren 1.200,-TL) geçmesi veya bedeli 50.000.000 liradan (1.1.2019'dan itibaren 1.200,-TL) az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.",

- 233 üncü maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedelleri aşağıdaki vesikalardan herhangi biri ile tevsik olunur.

1.Perakende satış fişleri;

2.Makineli kasaların kayıt ruloları;

3.Giriş ve yolcu taşıma biletleri.

Perakende satış fişi, makineli kasaların kayıt ruloları ve biletlerde, işletme veya mükellefin adı, düzenlenme tarihi ve alınan paranın miktarı gösterilir.

Perakende satış fişi ile giriş ve yolcu taşıma biletleri seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Bu fiş ve biletler kopyalı iki nüsha olarak tanzim edilir ve bir nüshası müşteriye verilir. Makineli kasa kullanılıp da müşteriye fiş (makineli kasanın önceki fıkrada belirtilen malumatı ihtiva eden fişi) verilmemesi halinde, perakende satış fişi tanzimi ve müşteriye verilmesi mecburidir."

hükümleri bulunmaktadır.

Öte yandan, 167 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde beş bent halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin, emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı açıklanmıştır.

Ancak, daha sonra yayımlanan 204 ve 206 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu düzenlemeye bazı istisnalar getirilerek, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi ve defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiği açıklanmıştır.

Ayrıca, 275 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de, taksi işleten mükelleflerden alınan ve tutarı fatura düzenleme mecburiyetine ilişkin kanuni haddi aşmayan perakende satış fişlerinin de gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür.

Bunun yanı sıra, 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin, "Elektronik Sistemler Kullanılarak Yapılan Otopark İşletmeciliğinde Belge Düzeni" başlıklı 3 üncü bölümünde, otopark işletmeciliği faaliyetinde bulunan mükelleflerin ödeme kaydedici cihaz kullanmak mecburiyetinde oldukları belirtilerek otopark işletmeciliği faaliyetinde bulunan mükellefler tarafından ödeme kaydedici cihaz yerine kullanılacak elektronik cihazların Tebliğde belirtilen şekilde kullanılması kaydıyla, otopark işletmeciliği hizmetinin Tebliğde yer alan açıklamalar çerçevesinde belgelendirilmesinin mümkün olduğu açıklanmıştır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; şehir içinde bulunan Göcek Tüneli giriş ve çıkışlarında, Şirketiniz tarafından ödenen ücret bedellerinin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsik edilmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, Göcek Tünel İşletmecisi tarafından tünel giriş ve çıkışlarında uygulanan ödeme sisteminin, otopark işletmelerinde uygulanan sistemler gibi ödeme kaydedici cihaz veya 385 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan özelliklere haiz elektronik cihazlar tarafından yerine getirilmesi ve bu cihazlar ile düzenlenen belgelerde söz konusu hizmetten faydalanan Şirketinize ait araçların plaka bilgilerinin yer alması durumunda, fatura yerine bu belgeler ile de söz konusu hizmet satışlarının tevsik edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden;

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup, kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesindeki giderlerin indirim konusu yapılması mümkündür.

Gelir Vergisi Kanununun "İndirilecek giderler" başlıklı 40 ıncı maddesinde, ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılacak giderler tadadi olarak sayılmış olup anılan maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, safi ticari kazancın tespitinde indirilecek gider olarak kabul edileceği belirtilmiş bulunmaktadır.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, söz konusu tünel geçiş ücretlerine ilişkin giderler ile ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında doğrudan ve açık illiyet bağının bulunması ve Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelere dayanması halinde, bu giderlerin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

- 29/1 inci maddesinde; mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV'den bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV'yi indirebilecekleri,

- 29/3 üncü maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

- 30/d maddesinde; Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV'nin indirilemeyeceği,

- 34/1 inci maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV'nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,

- 34/2 nci maddesinde, Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceğinin Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit olunacağı,

- 53 üncü maddesinde ise bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği

hükme bağlanmıştır.

Buna göre, Göcek Tüneli giriş ve çıkışlarında, Şirketiniz tarafından ödenen ücret bedellerine ilişkin KDV'nin ancak fatura veya yukarıda açıklanan şekilde Vergi Usul Kanunu uygulaması bakımından fatura yerine geçen/kabul edilen belgeler ile tevsik edilmesi kaydıyla indirime konu edilmesi mümkün olup, Göcek Tünel İşletmecisi tarafından düzenlenen belgelerde Şirketinize ait otobüslerin plaka bilgilerine yer verilmediğinden söz konusu belgelerde yer alan KDV tutarlarının indirime konu edilmesi mümkün değildir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.